De komende vier jaar wil Amsterdam de bouw starten van 10.500 betaalbare woningen en kamers voor studenten en jongeren. Daarvan moeten er 9.000 woningen in de stad zelf komen en 1.500 in omliggende gemeenten. Het gaat zowel om tijdelijke als permanente woningen. Dit staat in het Plan Jongeren- en Studentenhuisvesting 2019-2022.
De afgelopen vier jaar heeft Amsterdam meer dan 10.000 studenten- en jongerenwoningen bijgebouwd. Omdat de woningnood onder de doelgroep hoog blijft, komt het college voor de komende periode met een even omvangrijk programma. Daarbij wordt de samenwerking gezocht met andere gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam; de verwachting is dat er in de rest van de regio 1.500 woningen bijkomen voor deze doelgroep.
Wethouder Laurens Ivens (Bouwen en Wonen): “Het is hard nodig om meer betaalbare woningen voor jongeren en studenten te bouwen. Zij zijn nu steeds vaker gedwongen om thuis te blijven wonen of lang naar een betaalbare woning te zoeken, terwijl ze juist tijd moeten hebben om hun leven in Amsterdam op te bouwen.”
De gemeente wil voor de woningbouw zowel corporaties als marktpartijen inschakelen. Een belangrijke eis daarbij wordt betaalbaarheid. Waar de gemeente de grondeigenaar is, wordt ingezet op een maximale huurprijs van 424 euro per maand voor 18- tot 23-jarigen en 607 euro voor 23- tot 28-jarigen. Bij transformatie wordt uitgegaan van een maximale huur tot 720 euro (de liberalisatiegrens). Ook zegt de gemeente in gesprek te gaan met ontwikkelaars over de hoogte en transparantie van de servicekosten. Dit ongetwijfeld mede uit onvrede over de praktijk bij de Change=-vestigingen (zie artikel over Change=).
Grote productie
Sinds 2001 zijn er in Amsterdam ruim 22.500 wooneenheden bijgebouwd voor studenten en jongeren. Soms permanent, soms tijdelijk. Ondanks deze productie blijft het tekort aan woonruimte onverminderd hoog. De populariteit van Amsterdam, de druk op de woningmarkt en de groei en internationalisering van het hoger onderwijs zijn hier de voornaamste oorzaken van. De toegenomen schaarste blijkt ook uit de toegenomen inschrijfduur voor studentenhuisvesting: van drie jaar in 2014 naar 4,5 jaar in 2017 voor zelfstandige woonruimte, voor kamers van één jaar tot ruim 1,5 jaar in dezelfde periode (DUWO, 2018). Het tekort aan studentenhuisvesting tot 2022 is vorig jaar onder andere op basis van de jaarlijkse Kences Monitor Studentenhuisvesting vastgesteld op circa 9.400 wooneenheden.
‘Jongeren’ zijn een veel minder vast omlijnde doelgroep. Het gaat om Amsterdamse jongeren die het huis uit willen, jongeren die voor hun baan of om andere redenen naar Amsterdam komen; het gaat om singles én om woonstarters die een gezin willen vormen. Hun gezamenlijke woonbehoefte zegt de gemeente dan ook lastig te kunnen kwantificeren. Maar dat er enorme schaarste is aan woningen, is duidelijk.
Marktpartijen
Wie gaan al die woningen bouwen? Amsterdam geeft op gemeentegrond de voorkeur aan de woningcorporaties. Maar met name in transformatiegebieden zullen net als nu particuliere ontwikkelaars een belangrijke rol blijven spelen. Het verleden leert dat de huurprijzen daarvan beduidend hoger liggen, met uitzondering van projecten waar een ontwikkelaar met een woningcorporatie samenwerkt. Maar ook die woningen worden grif verhuurd.
Ook in Dossier Jongerenhuisvesting:
Sinds 2015 mag nog maar een kwart van de sociale huurwoningen met voorrang worden toegewezen aan inwoners van een gemeente. Gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam maken in verschillende mate gebruik van deze mogelijkheid: van helemaal niet, tot volledig. Voorrangsregelingen lijken vooral gericht op woonstarters. Maar maatwerk en het bevorderen van doorstroming zijn ook redenen om buiten de wachtrij om te gaan.
Onder leiding van Leon Bobbe specialiseert Woonstichting De Key zich in huisvesting voor studenten en jongeren. Hoewel iedereen onderschrijft dat ‘woonstarters’ een belabberde uitgangspositie hebben, valt deze keuze niet overal in goede aarde. Bobbe over de kansen voor de woonstarter en de gevolgen van de nieuwe koers.
Dat jongeren moeite hebben een plek te vinden op de krappe Amsterdamse woningmarkt, is genoegzaam bekend. Maar een groep jongeren die maar geen vaste grond weet te vinden, klopt nu nadrukkelijk aan de deur.
Change= levert in juni in Amsterdam zijn tweede woongebouw voor werkende jongeren op. Een bijzonder gebouw met een bijzonder concept. Maar of ditmaal een wethouder of stadsdeelbestuurder het gebouw wil openen? Na krantenartikelen waarin huurders klaagden over niet ingeloste verwachtingen, hoge servicekosten en betutteling, tonen politici zich niet meer zo happig op ontmoetingen met initiatiefnemer Ralph Mamadeus. Mamadeus voelt zich slachtoffer van ‘trial-by-media’: “Wij zijn de goedkoopste in dit segment”.