Wie de Troelstralaan in Amsterdam-Geuzenveld inrijdt, kan het rijtje bontgekleurde woningen niet missen. De negen tegen elkaar aangebouwde herenhuizen werden vier jaar geleden opgeleverd. Niet door een woningcorporatie of projectontwikkelaar, maar door de bewoners zelf. Ze kochten van ontwikkelaar Far West een kavel en bouwden er hun eigen huis. Far West legde alleen de fundering aan en deed de projectbegeleiding. De rest werd aan de kopers overgelaten.
Voor Rahmi Turkmen was dat geen enkel probleem. Als bouwkundige ontwierp hij zijn eigen huis en wist hij ook vrij snel een goede aannemer te vinden. “Het was altijd mijn droom geweest om een eigen huis te bouwen.” Het duurde na de kaveluitgifte wel nog anderhalf jaar voordat hij mocht gaan bouwen. Een flinke tegenvaller. “We hadden er met de hypotheek niet op gerekend dat we al die tijd rentekosten moesten betalen.” Gelukkig was de woning zelf na negen maanden af. Het appartement waarin de familie Turkmen tot dat moment woonde, was namelijk al verkocht.

Populair bij Turken

Rahmi Turkmen is niet de enige Turkse ondernemer die in de Troelstralaan zijn eigen huis  bouwde. Zijn buren komen eveneens uit de grote Turkse gemeenschap in Geuzenveld en hebben een eigen bedrijf. Hun aantal zal de komende tijd verder groeien. De zestien nieuwe zelfbouwkavels naast het huidige rijtje zijn allemaal door Turkse Amsterdammers afgenomen. Turkmen vindt die interesse niet vreemd. “Het is een rustige locatie voor gezinnen, met veel groen en sportvelden in de omgeving. Bovendien is de rente laag, dus het is een goede tijd om je eigen huis te bouwen. Vergeet ook niet dat er genoeg Turken in Geuzenveld wonen die voldoende verdienen voor een hypotheek. De buurt wordt door de gemeente onderschat.”
Turkmen heeft binnen zijn netwerk de belangstelling voor het Getijenveld, zoals de locatie officieel heet, zelf ook flink aangewakkerd. Zijn ontwerp- en ingenieursbureau kon door de crisis wel een nieuwe uitdaging gebruiken. Voor de helft van de zestien kavelafnemers maakt hij het ontwerp van de woning en begeleidt hij het kiezen van een aannemer. Zelf heeft hij ook weer een kavel afgenomen. Hij wil die woning splitsen in twee appartementen. “De bovenste verdieping ga ik aan mijn neef verhuren. De rest van het huis wordt verkocht.” Twee andere zelfbouwers die iets vergelijkbaars willen doen, worden door Turkmen begeleid. De flexibele regels in het kavelpaspoort staan dergelijk ondernemerschap toe.

Te grote kavels?

Anja Boon, programmamanager zelfbouw in Nieuw-West, is blij met Turkmens betrokkenheid. “De kavelverkoop op Getijenveld is pas echt goed gaan lopen nadat mensen als hij anderen in hun omgeving enthousiast hadden gemaakt voor zelfbouw. We waren ook verrast door de gretigheid waarmee in de Turkse gemeenschap werd gereageerd op de mogelijkheid om te splitsen. Sommige gezinnen zagen hierin een kans om met hun ouders in één pand te wonen. Anderen gaan een deel verhuren.” Het stadsdeel had het splitsen mogelijk gemaakt, omdat het twijfelde over een goede verkoop van de grote kavels met 250 m2 aan woonoppervlak. “Het was niet de bedoeling om nieuwe woonvormen mogelijk te maken, maar het is wel leuk dat dit nu gebeurt.”
De zestien kavels op Getijenveld waren niet de enige die het stadsdeel op de gemeentelijke zelfbouwmarkt van 2012 aanbood. Voor individuele huishoudens waren er ook nog zelfbouwmogelijkheden langs de Oude Osdorperweg (zes kavels in Het Terpje) en de Lutkemeerweg (zeven kavels). Die locaties, buiten de woonwijken, waren vrij snel weg.

Zelfbouwmarketing

Boon heeft gemerkt dat de gemeentelijke zelfbouwmarkt niet het ideale podium is om de Westelijke Tuinsteden aan de man te brengen. “Daar komt toch een bepaald publiek op af dat geen belangstelling voor het stadsdeel heeft. We moeten vooral binnen Nieuw-West zelfbouwers werven. Dat lukt ons steeds beter.” Zo besloot Boon na het stagneren van de kaveluitgifte in het project Maria Montessori langs de Slotervaart samen te werken met een architectenbureau dat scherp geprijsde voorbeeldwoningen ontwierp en op Funda zette. “Potentiële kopers kregen daardoor inzicht in de totale kosten van een zelfbouwwoning, al waren ze bij de afname van een kavel niet verplicht om met de architecten van Maxhuis in zee te gaan. Die twee zaken hebben we strikt gescheiden gehouden”. Dankzij de samenwerking werd de kaveluitgifte op Getijenveld uiteindelijk toch een succes. Hetzelfde recept is toegepast bij de tweede fase van Getijenveld.

Eerste bouwgroepen

Naast tientallen individuele kavels heeft Nieuw-West ook acht kavels in de aanbieding voor bouwgroepen. Op één locatie (Noorderhof Zuid) zijn de optie-overeenkomsten al getekend en hebben de twee (Turkse) groepen voldoende leden om met de bouw van hun appartementenblok te beginnen. Op twee andere plekken (Getijenveld en één kavel van ‘Podium Amsterdam‘ naast NS-station Lelylaan) gebeurt dit binnenkort.
Aan de Westlandgracht heeft het stadsdeel geëxperimenteerd met het gezamenlijk vaststellen van kavelregels. “We kregen regelmatig te horen dat de gemeente van tevoren alles dichttimmerde. Daarop hebben we in vijf bijeenkomsten met geïnteresseerde bouwgroepen een eisenpakket opgesteld. Sommige zaken lagen al wel vast, zoals de grondopbrengst en het maximale bebouwingspercentage. We hebben dus niet alle wensen van de groepen in kunnen willigen.”
Het wordt nu spannend of de drie bouwgroepen die hebben meegepraat, zich gaan inschrijven voor de drie kavels. “Als beloning voor het meedenken kregen ze een voorkeursrecht. Maar het is goed mogelijk dat sommigen besluiten niet mee te doen en een andere groep zich inschrijft voor die plek.”