In 2001 begonnen Paul Offerman en zijn vrouw, ouders van de meervoudig gehandicapte Birgit, plannen te maken voor een woongroep waar gehandicapte jongeren op zichzelf kunnen wonen. “De eerste keer dat wij onze plannen voor zelfstandige huisvesting bespraken met andere ouders van de Mytylschool die Birgit bezocht, kregen we nauwelijks respons. Zij waren nog te veel bezig met de waan van de dag. We hebben ons daar echter niet door laten afremmen.”
Het echtpaar verdiepte zich verder in de materie en in 2004 werd nogmaals een bijeenkomst georganiseerd. Dit keer kwamen er zestig belangstellenden op af. Twintig ouders gingen uiteindelijk mee in het project en stichting WoonMere was een feit. Zes jaar later betrokken zestien jongeren hun eigen appartement. Paul Offerman: “Al met al kostte het veel tijd en dat is voornamelijk te wijten aan het feit dat de regelgeving achterloopt op initiatieven als dit. Het ministerie van VWS ondersteunt inmiddels de opzet van kleinschalige woon/zorgprojecten met domotica.”
Woningcorporatie de Alliantie bouwde het complex en verhuurt de appartementen. Offerman: “We hebben heel veel steun gekregen van de Alliantie. Met alle aanpassingen kostte de bouw twee ton extra. Dat bedrag moesten we als stichting bij elkaar zien te krijgen. Pas een maand voor de oplevering bleek het zorgkantoor bereid die extra kosten op zich te nemen en konden we de Alliantie terugbetalen.” De twee bovenste verdiepingen van het appartementencomplex worden gehuurd door InteraktContour, een intramurale instelling voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel.

Grote stappen vooruit

Medewerkers van het ministerie die in Almere Poort kwamen kijken, waren volgens Offerman verbaasd dat de initiatiefnemers zoveel voor elkaar kregen met zo weinig middelen. Om de expertise niet verloren te laten gaan is vanuit WoonMere stichting Mijn Eigen Thuis (MET) opgericht. Deze stichting ondersteunt momenteel plannen voor zes andere woonprojecten voor diverse doelgroepen.
Menno van Vliet werkt bij MET als fieldmanager. Zijn taak is om nieuwe projecten aan te jagen door ouders bij elkaar te brengen en bouwende partijen te interesseren. Van Vliet: “Er is veel belangstelling en steeds meer steun. Deze ouderinitiatieven sluiten immers heel goed aan bij de algemene trend om mensen met een beperking zo veel mogelijk zelfstandigheid te geven.” De Economic Board van Almere financiert de betaalde kracht nog voor een jaar. Voor de jaren daarna wordt een beroep gedaan op de provincie Flevoland. Offerman: “Wij zorgen voor draagvlak en nemen de overheid daarmee veel werk uit handen. Er is in Flevoland ruimte voor wel 25 van dit soort projecten. MET kan daarbij helpen.”
Volgens Offerman blijkt na vier jaar dat het project zijn vruchten afwerpt. Zijn dochter Birgit was sociaal een van de zwaksten toen ze vier jaar geleden haar eigen woning betrok. “Nu neemt ze de telefoon op en maakt de deur open wanneer er iemand aanbelt. Ze zet grote stappen vooruit omdat ze aan de ene kant de kans krijgt om zelfstandig te zijn, maar ook verzekerd is van hulp mocht dat nodig zijn. En dat is ook ons motto: zo zelfstandig als kan en goede zorg als het moet. En uiteindelijk met de achterliggende gedachte dat er een moment komt dat wij er niet meer zijn om voor Birgit te zorgen. Daar moet ze op voorbereid zijn. Het moet niet zo zijn dat haar broer en zus die zorgtaak tegen die tijd op zich moeten nemen.”

Een eigen leven leiden

De huisdeuren van de appartementen liggen aan een gesloten galerij. Frans Harms, teamleider van Amerpoort, brengt ons tot aan de voordeur van Mariska (24). Aan de deur hangt een briefje waarop staat dat we de begeleidingshond van Mariska moeten negeren zodat hij geconcentreerd blijft op zijn taak. Dat is geen eenvoudige opgave: zodra de deur automatisch open zwaait, staat hond Don vrolijk kwispelend op de deurmat.
Mariska zit in een rolstoel en heeft motorische beperkingen. De getrainde hond helpt haar met het oprapen van dingen die ze laat vallen, haar jas uittrekken of de keukenkastjes openen. Ze zou de hond ook in dat opzicht niet meer kunnen missen, hoewel ze ook veel gemak ondervindt van de technische snufjes die in haar woning aanwezig zijn. Vanuit haar bed of rolstoel kan Mariska onder meer het licht en temperatuur regelen en de voordeur openen. Mariska vindt het heel prettig om op zichzelf te wonen. “Ik kan hier mijn eigen leven leiden zoals ik het wil. Ik vond het ook heel leuk om mijn eigen huis in te richten. Ik wist al lang van te voren hoe ik het allemaal hebben wilde.”
Haar appartement is net als de andere woningen ongeveer 77 m2 en naar behoefte aangepast. In de ruime badkamer staat onder meer een verrijdbare lift om Mariska onder de douche en in bed te tillen. Mariska bezoekt twee ochtenden de dagbesteding buiten de deur, maar is eigenlijk het liefst thuis. “Ik heb vaak veel pijn en kan me niet te veel inspannen. Ik vind het dan ook heel prettig om hier mijn eigen plek te hebben.”
Aan de andere kant van het complex vinden we Inge (27). Zij is ondanks haar beperking erg actief. Volgens haar visitekaartje is ze ervaringsdeskundige op gebied van ICT-toepassingen in de zorg. Ze ontwierp onder meer een persoonlijk zorgboek waarin bewoners kunnen aangeven welke zorg ze nodig hebben. En na de zomer wil ze een webshop openen waar ze haar zelfgemaakte kaarten en sieraden kan verkopen. Inge is blij met haar eigen huis waar ze kan doen en laten wat ze wil. “Op jezelf wonen is veel prettiger. Ik vind het niet fijn om betutteld te worden. Daarom ga ik ook niet meer naar de dagbesteding. Dan doe ik liever thuis mijn eigen dingen.”

Irisscanner en stemcomputer

Iedere bewoner beschikt over ICT-toepassingen op maat. Zo kan de lichamelijk zwaar gehandicapte Chrisanthy met haar ogen via een irisscanner een schakelbord met symbolen bedienen en zo bijvoorbeeld het licht regelen en hulp oproepen. Richard heeft een spraakcomputer waarmee hij commando’s kan geven voor alledaagse handelingen. Ook zijn er gemeenschappelijke ICT-toepassingen, zoals een digitale agenda waar bewoners, begeleiders en ouders op kunnen inloggen en die op de gang via een groot beeldscherm voor iedereen zichtbaar is.
De begeleiders laten bijvoorbeeld via de agenda weten wanneer ze dienst hebben en wat er die avond op het menu staat. Bewoners kunnen onder meer aangeven of ze  mee willen eten. Het scherm toont foto’s van bewoners en begeleiders, en pictogrammen voor de verschillende activiteiten. Teamleider Harms: “Die automatisering scheelt de begeleiders heel veel tijd en ondersteunt bovendien de zelfstandigheid van de bewoners.”