Minister Ollongren neemt een aantal belemmeringen weg die het woningcorporaties lastig maken om middeldure huurwoningen te bouwen. Haar voorganger, Stef Blok, heeft corporaties bij de herziening van de Woningwet corporaties juist ontmoedigd om in de vrijehuursector actief te blijven. Dat heeft zijn effect gehad. Corporaties bezitten en bouwen steeds minder woningen in dit segment. Maar nu het met commerciële bouwers niet lukt om het grote tekort aan huurwoningen in het segment tussen 730 en 1.000 euro terug te dringen, wil Ollongren het de corporaties weer makkelijker maken.
De Woningwet van 2015 heeft het speelveld van woningcorporaties sterk beperkt. Ze moeten zich beperken tot het beheren en bouwen van sociale huurwoningen voor lagere inkomensgroepen. Deze koerswijziging was een reactie op tal van incidenten en financiële problemen in de corporatiesector. Maar marktpartijen blijken dat gat onvoldoende op te vullen; bovendien blijft het lastig om de huurprijzen in de hand te houden. Het sentiment is dan ook gekeerd en de politiek kijkt weer - als vanouds - naar de corporaties.
Met het opheffen van een aantal bureaucratische belemmeringen wil minister Ollongren stimuleren dat corporaties weer meer gaan bouwen in dit segment, zo schrijft zij in een brief aan de Kamer. Zo wordt de zogeheten 'markttoets', een maatregel die marktpartijen voorrang geeft, vereenvoudigd. Ook stelt de minister voor deze toets af te schaffen voor grond die corporaties al voor 2015 in erfpacht hadden. Ook vervalt de eis dat corporaties een rendement van 5,5 procent moeten halen bij nieuwbouwprojecten met middeldure huur. Corporaties moeten deze woningen overigens wel met hun niet-Daeb tak bouwen en financieren.
De grote vraag is of deze maatregelen veel effect zullen hebben. De politieke wensenlijst richting de corporaties is al overvol met ambitieuze productie- en verduurzamingsdoelstellingen, terwijl tegelijkertijd huren nauwelijks meer stijgen en de landelijke overheid jaarlijks meer geld uit de sector trekt. Corporaties hebben vanaf de crisis juist portefeuilles met vrijesectorwoningen verkocht om schulden af te lossen of geld vrij te spelen voor investeringen.
Als gevolg daarvan is het aantal middenhuurwoningen van corporaties teruggelopen van bijna 100.000 in 2014 tot ruim 73.000 in 2016, aldus door de NRC gepubliceerde cijfers van Aedes en toezichthouder Autoriteit woningcorporaties. Anderzijds zijn de corporaties met meer armslag, zoals Eigen Haard, de afgelopen jaren gewoon doorgegaan met de bouw van vrijesectorhuur en koopwoningen. Oude projectplannen mochten immers worden afgemaakt. Dat blijkt een rekbaar begrip; veel planvorming gaat vele jaren terug.