De kans dat de PVV de achterban kan belonen met een bevriezing van de huren in de corporatiesector lijkt met de dag kleiner te worden. Coalitiepartner NSC en oppositiepartij GroenLinks/PvdA zijn alleen bereid het wetsvoorstel van minister Keijzer te steunen, als woningcorporaties structureel worden gecompenseerd voor het verlies aan huurinkomsten.
NSC-Kamerlid Merlien Welzijn toonde zich woensdag bij de bespreking van de coalitieplannen buitengewoon kritisch. Haar partij stemt alleen voor, als woningcorporaties kunnen rekenen op structurele compensatie. Bij GroenLinks/PvdA is de stemming niet anders. Kamerlid Habtamu de Hoop is nadrukkelijk voorstander van lagere huren, maar hij vindt het onverantwoord dat corporaties zodanig aan investeringskracht inboeten, dat de bouw van tienduizenden nieuwe sociale huurwoningen zal moeten worden geschrapt. En zonder de steun van GroenLinks/PvdA lijkt de kans op een meerderheid in de senaat verkeken. Op andere oppositiepartijen, van links tot rechts, hoeft minister Keijzer - zelf ook geen groot voorstander van de voorgestelde maatregel - al helemaal niet te rekenen.
Fiscale maatregelen
Snelle, structurele compensatie ligt uiterst ingewikkeld, zo blijkt uit de openbaarmaking van de zogeheten dilemmanota. Kostbare subsidies zijn niet effectief. De passendheidsnorm kan worden aangepast, zodat nieuwe huurders wel meer huur betalen, maar dat levert onvoldoende op. Het meeste heil valt te verwachten van fiscale maatregelen, zoals het volledig afschaffen van de vennootschapsbelasting voor corporaties of de terugkeer van de bestedingsreserve. Corporaties mogen dan inkomsten belastingvrij wegzetten, als zij dat geld later investeren. Onduidelijk is of de Europese Commissie daarmee akkoord kan gaan. Er mag geen sprake zijn van staatssteun. Ook is niet duidelijk of de Belastingdienst zo’n wijziging op tijd kan verwerken. Dergelijke ingrepen kosten het Rijk, afhankelijk van de precieze variant, minstens een miljard euro. In de Voorjaarsnota is niet voorzien in zo’n structurele kostenpost.
Maar de oplossing moet wel snel op tafel liggen, erkende Keijzer in het debat. Huurders en corporaties moeten binnen enkele weken duidelijkheid hebben. Huurverhogingen gaan altijd in per 1 juli. En WSW verwacht van 141 corporaties dat zij op korte termijn schrappen in bouw- en renovatieplannen om hun boekhouding weer gezond te maken. Ook het parlement heeft haast; uiterlijk 17 juni moet de behandeling in de Eerste Kamer zijn afgerond.
Het ontbreken van duidelijkheid over structurele compensatie kan ook een rol gaan spelen in het kort geding van Aedes tegen de staat. Volgens Keijzer is de positie van de staat ‘juridisch kwetsbaar’ als er dan geen helderheid over compensatie kan worden geboden.[BP]