Harry Dobbelaar van onderwijskoepel Zonova in Amsterdam-Zuidoost:
"Als een regeling niet werkt, moet je het zelf doen."

De gemeentelijk voorrangsregeling voor beroepsgroepen als leraren en ziekenhuispersoneel leverde volgens bestuurder Harry Dobbelaar van onderwijskoepel Zonova in Amsterdam-Zuidoost te weinig resultaat op. In 2020 kregen in de hele stad 39 leerkrachten met voorrang een woning toegewezen, bij de gemeente kwamen voor deze doelgroep 224 aanvragen binnen. “Als die regeling niet werkt, moeten we het zelf doen. Als het niet linksom gaat, dan maar rechtsom.”

Het tekort aan leerkrachten is in Zuidoost drie keer zo groot als in de rest van de stad. Zonova – een koepel van negentien basisscholen – en Rochdale pakten in september van dit jaar samen de handschoen op, naast de bestaande stedelijke regeling. Het past in het Masterplan Zuidoost. De corporatie stelt tot het einde van dit jaar tien woningen met voorrang beschikbaar aan bevoegde leerkrachten die bij Zonova na sollicitatie aan de slag kunnen. Rochdale gaat op zoek naar een passende woning, van sociale huur tot middenhuur, van een eengezinswoning tot een appartement voor één persoon.

Timing niet ideaal

Zonova heeft medio november sinds de start van de proef twee leerkrachten aangenomen die met voorrang een woning van Rochdale kunnen krijgen. De onderwijskoepel heeft nog zeventien vacatures openstaan voor leerkrachten, dus het effect van de eigen regeling is nog gering. “We zijn in september gestart, net na de start van het schooljaar, dus de timing was niet ideaal. In januari evalueren we de regeling.”
Amsterdam is niet de enige gemeente die met twee crises kampt: het tekort aan leraren en zorgpersoneel is een nijpend probleem en voor die groepen zijn nauwelijks of geen betaalbare woningen beschikbaar. Buurgemeenten Amstelveen en Zaanstad hebben ook een voorrangsregeling opgezet, vooralsnog in samenwerking met corporaties (respectievelijk Eigen Haard en Parteon). Daarnaast zijn soms ook commerciële ontwikkelaars bereid woningen aan te bieden aan specifieke doelgroepen. Maar de initiatieven komen nog niet overal van de grond of het aantal toegewezen woningen blijft beperkt.  

Juf Nienke (nog) niet, andere commerciële partijen wel.

Een van die commerciële ontwikkelaars is het Oisterwijkse Dokvast. Die bouwt op Amsterdam-IJburg het circulaire woningbouwproject met de passende naam Juf Nienke. Het complex omvat 61 woningen aan de entree van Centrumeiland; van compacte studio’s tot ruime gezinswoningen. Voor de helft gaat het om middenhuurwoningen die volgens de eigen website specifiek zullen worden toegewezen aan ‘leraren, zorgverleners en andere maatschappelijke dienstverleners’. De bouw van het pand voor deze ‘woon-werkgemeenschap’ bevindt zich echter - in weerwil van informatie op de website - nog in een pril stadium. Dat zal de reden zijn dat Dokvast geen mededelingen wil doen over de toewijzing.
Dat wil Syntrus Achmea wel. Die biedt in de maand december zijn nieuwe sociale huurwoningen op Oostenburg met voorrang aan leerkrachten, medisch personeel en agenten aan. Het gaat om studio’s met een huur van 728 euro.

Half december kondigde Vesteda aan in 2022 voorrang aan 'keyworkers' te gaan geven op bestaande huurwoningen in De Aker in Amsterdam Nieuw-West. Onderwijzers, zorgmedewerkers en politieagenten krijgen voorrang zodra één van de 433 woningen vrijkomt. 

Zaans treintje

In Zaanstad werpt de regeling voor leerkrachten voor het basisonderwijs (Zaans Primair en stichting Agora) én voor zorgpersoneel van het Zaans Medisch Centrum de eerste vruchten af. Corporatie Parteon stelt in de eerste twee jaar van hun pilot dertig tijdelijke woningen in de Rosmolenwijk beschikbaar die op de nominatie staan voor renovatie of sloop. Volgens manager Klant Mara van Sluis van Parteon is in het eerste halfjaar een vijfde van de woningen toegewezen aan een juf, meester of verpleegkundige.
Parteon heeft bewust gekozen voor tijdelijke (sloop)woningen, omdat deze direct beschikbaar zijn, voor minimaal een jaar, en omdat andere woningzoekenden hierbij niet in het nadeel zijn. “We bieden een leerkracht die in zo’n tijdelijke woning woont waar mogelijk een vervolgwoning aan wanneer ze het huis moeten verlaten. Ze stappen in een treintje van leegstaande woningen die worden gesloopt of gerenoveerd. We hopen dat ze in de tussentijd een vaste woning vinden. Het aanbod van tijdelijke woningen zien wij als een overbruggingsperiode.”
De corporatie is positief over de pilot, maar volgens Van Sluis biedt de regeling ruimte voor verbetering. Hoewel tijdens de eerste sleuteloverdracht in juli van dit jaar twee juffen blij waren met hun gedateerde huurwoning, is het de vraag in hoeverre de bestaande regeling bijdraagt aan de oplossing van tekorten op de arbeidsmarkt in de gemeente. “We hebben meer woningen in de aanbieding. Wellicht is de regeling nog te onbekend.”
Alle betrokken partijen in Zaanstad evalueren rond deze tijd de regeling. Doel is om meer vacatures op scholen en in het ziekenhuis te kunnen vervullen. Wethouder Songül Mutluer, initiatiefnemer van de regeling in Zaanstad, is in ieder geval al in gesprek met commerciële ontwikkelaars die mogelijk nieuwbouwwoningen (ook in middenhuur) aan leraren en zorgpersoneel kunnen aanbieden.

Onbepaalde tijd

In Zuidoost biedt Rochdale passende woningen – in de sociale huur en vrije sector - met voorrang aan, die dan niet beschikbaar zijn voor andere woningzoekenden. Bovendien krijgen de leerkrachten van Zonova die in aanmerking komen voor een woning een huurcontract voor onbepaalde tijd. Toch is dat niet altijd dé oplossing, ondervindt bestuurder Dobbelaar van Zonova. “Het grootste probleem is dat er te weinig leerkrachten zijn. Wij willen alle belemmeringen wegnemen om bij ons in Zuidoost aan de slag te gaan. Op de krappe woningmarkt is het aanbieden van een goede woning er slechts één van.”