Image

De coalitie lag woensdagavond onder zwaar vuur. Bij een debat met de Kamer had de oppositie geen goed woord over voor plannen uit de voorjaarsnota om de sociale huren voor twee jaar te bevriezen, met slechts een armzalige compensatie voor de corporaties van 1,1 miljard euro. Dat besluit had het daglicht nooit mogen zien, vatte Hans Vijlbrief van D66 het samen.

De verontwaardiging is terecht. Hoe het landsbestuur omspringt met huren en woningbouw, getuigt van groot bestuurlijk opportunisme en amateurisme. Een ogenschijnlijk sympathiek klinkend besluit – huurbevriezing voor een groep huurders echt wel meer financiële ruimte kan gebruiken, is zonder de benodigde rugdekking voor de corporaties niet meer dan een populistische poging om even snel een verkiezingsbelofte van de grootse coalitiepartij in de lossen. Een halfslachtige poging bovendien, want de PVV repte in haar programma over huren verlagen in plaats van bevriezen.

Daar komt bij dat minister van Volkshuisvesting Mona Keijzer buitenspel stond bij de keuze voor de huurbevriezing. Een paar maanden na het met veel bombarie tekenen van nieuwe prestatieafspraken bij de Woontop, om toe te bouwen naar de realisatie van 30.000 nieuwe sociale huurwoningen per jaar, wordt het financiële kleed om dit mogelijk te maken nu plotsklaps onder de voeten van de corporaties weggetrokken. “Had ik dit liever anders gezien? Ja natuurlijk”, was dan ook de reactie van de minister. Aan haar en haar ambtenaren nu wel de ondankbare taak om een oplossing te vinden voor de puinhoop van haar collega’s.

Het lijkt ook alsof de coalitie de positie van de corporaties niet kan of wil begrijpen. Dat de huurbevriezing de bouw van 170 duizend sociale huurwoningen onmogelijk maakt, werd woensdagavond openlijk in twijfel getrokken. VVD-Kamerlid Peter de Groot beweerde dat de soep niet zo heet gegeten wordt. Er zouden bij de corporaties nog “tientallen miljarden” klaarstaan om geinvesteerd te worden. “Als ik snel de rekensom maak, gaat het misschien wel om 70 tot 80 miljard”, zei het Kamerlid. Waar dit getal vandaan komt, is totaal onduidelijk. 

Een kleine belronde langs corporatie-experts leert dat niemand de cijfers herkent. Emeritus hoogleraar Woningmarkt Johan Conijn vertelde me dat de corporatiekassen vrijwel leeg zijn. Mogelijk doelt De Groot op de waarde van corporatiewoningen. Die verzilveren zou dus tot minder sociale huur leiden, in plaats van meer. Bovendien: zelfs als die tientallen miljarden er wel zouden liggen om geïnvesteerd te worden, is het onzin om te suggereren dat de corporaties deze vrijelijk kunnen gebruiken om de huurbevriezingsklap op te vangen. Het beschikbare geld is nodig voor een veelvoud aan opgaven, primair het verduurzamen en renoveren van bestaand bezit.

Je zou in dit alles bijna een poging zien om de sociale huursector moedwillig de nek om te draaien. Dat past op zich goed binnen eerdere uitlatingen vanuit een deel van de coalitie. Maar goed, schrijf iets niet toe aan kwade opzet als domheid een afdoende verklaring is. Het is overigens nog onzeker of de coalitie niet toch nog met extra compensatie op de proppen komt. Minister Keijzer wilde woensdag niks beloven noch uitsluiten. Maar wat er ook besloten wordt: de schade is niet volledig onomkeerbaar. Met deze populistische wispelturigheid toont de landelijke overheid zich een zeer onbetrouwbare partner in het oplossen van het woningtekort. Daar kan je niet mee bouwen.