Platform31 gooit een steen in de vijver van de studentenhuisvesting. Het kenniscentrum stelt voor de huurtoeslag voor studentenstudio's te verlagen en dat geld te gebruiken om meer studentenflats met kamers en gedeelde voorzieningen te bouwen. De behoefte daaraan is namelijk groot terwijl ze nu nauwelijks worden gebouwd omdat het financieel niet uitkan. Het is voor ontwikkelaars aantrekkelijker studio’s te bouwen. Daarvoor kunnen hogere huren worden gevraagd, terwijl de netto woonkosten voor studenten beperkt blijven omdat ze huurtoeslag kunnen aanvragen. De Belastingdienst subsidieert zo indirect de exploitatie van betaalbare studentenhuisvesting. Woningmarktexpert Frank Dirks van Platform31 noemt dat een "perverse prikkel". De huidige aanpak leidt tot onnodig hoge kosten voor de samenleving en meer eenzaamheid onder studenten, aldus Dirks.
Gijsbert Mul van studentenhuisvester DUWO stelde deze "Kafkaëske situatie" enkele jaren al eens in NUL20 aan de orde: "Het is eigenlijk iets heel raars. Studenten willen meer kamers, gemeenten willen dit, onderwijsinstellingen willen dit én het staat ook in het landelijk actieplan. Maar wij kunnen het niet, want wij kunnen dat niet betaalbaar bouwen."
Het aantal studio’s is in 9 jaar tijd verdubbeld, die van onzelfstandige woningen ook in absolute zin afgenomen, zo meldde Kences, het kenniscentrum voor studentenhuisvesting, in 2021. Volgens Kences is dat een onwenselijke trend omdat veel studenten kampen met vereenzaming.
Objectsubsidie voor studentenkamers
Platform31 komt nu met een plan om een einde te maken aan deze trend: verlaag de huurtoeslag voor studentenwoningen en geef objectsubsidie voor de bouw van studentenkamers. Dirks: “Zo'n 187.000 studenten komen in aanmerking voor huurtoeslag omdat ze in een studio of meerkamerwoning wonen. Gemiddeld ontvangen zelfstandig wonende studenten 281 euro aan huurtoeslag. Zeg dat we de huurtoeslag gemiddeld met vijftig euro per studio verlagen. Studenten betalen dan zelf 50 euro per maand meer om in een studio te wonen. En er komt dan maandelijks 9,3 miljoen beschikbaar om te investeren in de nieuwbouw van studentenkamers. Dat is ruim 112 miljoen per jaar, en 1,1 miljard over tien jaar. Ter vergelijking, de Regeling huisvesting Aandachtsgroepen stelt momenteel 20 miljoen euro beschikbaar voor extra studentenhuisvesting.”
Een voor de hand liggend bezwaar tegen het plan is dit: waarom zouden studenten minder recht hebben op huurtoeslag dan andere mensen? Bij de toekenning van de energietoeslag leidde dit onderscheid ook tot juridische procedures.
Bij het plan wordt een grof rekensommetje en een aantal varianten met voor- en nadelen gepresenteerd. Een korting van 50 euro op de huurtoeslag en 32.000 euro objectsubsidie zou tot de bouw van 28.000 extra studentenkamers in acht jaar kunnen leiden.
Update 11 september: Minister Keijzer heeft inmiddels laten weten niet te gaan morrelen aan het huidige stelsel van de huurtoeslag.