De aansluiting op het warmtenet blijkt een dure aangelegenheid voor sociale huurders in Amsterdam en Rotterdam, zo concludeert de Volkskrant vandaag. De krant sprak onder andere met bewoners van de Gentiaanbuurt in Amsterdam Noord. De verontrustende conclusie: het draagvlak voor de energietransitie verdwijnt.
Bij het streven naar gasloze wijken spelen warmtenetten een cruciale rol in steden zoals Amsterdam en Rotterdam. Echter, bewoners van Amsterdamse sociale huurwoningen zijn niet happig om over te stappen naar een warmtenet. Dat is mede vanwege onzekerheid over de toekomstige tarieven. Dat deze zorg niet ongegrond is, wordt bevestigd in het Volkskrant-artikel. De krant sprak met bewoners van de Gentiaanbuurt in Amsterdam Noord, waar recent 260 boven- en benedenwoningen grondig zijn gerenoveerd, geïsoleerd, gasloos gemaakt en aangesloten op het warmtenet.
Voorafgaand aan deze verandering had woningcorporatie Ymere de bewoners beloofd dat de stookkosten niet zouden stijgen. Echter, bij terugkeer in hun huizen bleek dit behoorlijk tegen te vallen. Wat vergelijking met de oude situatie bemoeilijkte, was dat ondertussen de energieprijzen sterk waren gestegen als gevolg van de situatie in Oekraïne. Maar na de verhoging van de vaste kosten door energiemaatschappij Vattenfall van 500 naar bijna 800 euro per jaar op 1 januari 2024, was voor veel bewoners de maat vol: "Wij voelen ons voor de gek gehouden, bekocht".
Ymere-bestuurder Erik Gerritsen begrijpt dat veel bewoners boos zijn, aangezien dit niet overeenkomt met wat was afgesproken. "Die extra prijsverhoging komt niet voor rekening van sociale huurders," zegt hij stellig. De corporatie is in gesprek met Vattenfall over een oplossing. Tot dusver is echter de boodschap van de warmteleverancier dat de verhoging nodig was vanwege "hogere kosten voor materiaal, inhuur en personeel". Bovendien is deze goedgekeurd door toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Monopolist
Omdat gebruikers bij een warmtenet zijn overgeleverd aan één leverancier, houdt ACM toezicht op de prijsvorming, waarbij het principe geldt 'niet meer dan anders': aansluiting op een warmtenet mag gemiddeld niet duurder uitpakken dan gasgestookte verwarming. Met sterk fluctuerende energieprijzen blijft dit echter een ingewikkeld en weinig transparant verhaal, zeker als gebouweigenaren (bij blokverwarming) collectief termijncontracten afsluiten. De maximale tarieven blijken bovendien afhankelijk van peilmomenten en niet uit werkelijk gemaakte kosten. Volgens diverse externe deskundigen, geciteerd in de Volkskrant, functioneert het huidige controlesysteem niet goed. Warmteleveranciers zouden onvoldoende geprikkeld worden om de kosten laag te houden en de werkelijke kosten als uitgangspunt te nemen.
Energietransitie in gevaar
De grote steden en woningcorporaties zitten ondertussen in hun maag met het gegroeide wantrouwen tegen stadsverwarming. Het plan van Amsterdam om de hoofdstad in 2040 aardgasvrij te hebben, staat op losse schroeven. Om de energietransitie tot een succes te maken, moet een overstap juist aantrekkelijk zijn. Corporaties lijken hun doelen al te hebben bijgesteld: "We begonnen enthousiast, maar hebben te weinig oog gehad voor de vraag of onder de bewoners wel draagvlak is”, concludeerde Anne-Jo Visser, directeur van de Amsterdamse Federatie Woningbouw Corporaties (AFWC), eerder in de NRC. "Er moet een beter aanbod komen.”
Van wie zijn de Amsterdamse warmtenetten?
|
Image
- Vattenfall bezit het grote netwerk in het zuiden en oosten van de stad. - Vattenfall bezit ook het netwerk in het westen en noorden van de stad. - Eneco heeft (ingeplande) warmtenetten in het WAD-kwartier en Strandeiland. - Eteck bezit het warmtenet op Centrumeiland. - Westpoort Warmte is 50/50-deelneming van gemeente Amsterdam en Vattenfall. Geen van deze warmtenetwerken voldoet kortom aan het voornemen van het kabinet dat op termijn een meerderheid van de aandelen in publieke handen moet zijn. Het Zweedse staatsbedrijf Vattenfall nam in 2009 NUON, een voormalig Nederlands overheidsbedrijf, over voor tien miljard euro. Dat bleek een financiële miskleun en de Zweedse belastingbetaler draaide er voor op. |
Zie ook: Gentiaanbuurt: eerste bestaande wijk van het gas (NUL20, 2018)