PvdA, GroenLinks en D66 hebben 25 mei het nieuwe coalitieakkoord voor Amsterdam gepresenteerd. Die bevat een ambitieuze agenda voor gelijke kansen, duurzaamheid en groei van de stad, maar is ook doortrokken van de slechte financiële vooruitzichten en onzekere internationale politieke ontwikkelingen. Het programma voor bouwen en wonen is in grote lijnen een voortzetting van bestaand beleid. Met enkele opmerkelijke aanpassingen.
De bouwambitie blijft de komende jaren om gemiddeld 7.500 woningen per jaar te bouwen, waarbij 40% sociaal, 40% middensegment en 20% vrije sector het uitgangspunt blijft. Afspraken maken met beleggers voor de bouw voor permanente middenhuur bleek in de vorige bestuursperiode onhaalbaar, maar het nieuwe college blijft daar voorstander van. De gemeente wil daarom corporaties meer ruimte geven in het middensegment. Ook komt er een vergunningsstelsel voor verhuurders om misstanden tegen te gaan. Het bestaande beleid voor meer hoogbouw en verdichting rond OV-knooppunten wordt voortgezet.
De belangrijkste overige punten
Per corporatie afrekenen:
De gemeente wil veel intensiever gaan samenwerken met de woningcorporaties. Een opmerkelijke aanpassing is dat men voortaan individuele corporaties wil aanspreken op gemaakte afspraken. Tot dusver worden de prestaties gemonitord op Federatie-niveau, dus van alle corporaties gezamenlijk. Dat gaat over een groot aantal afspraken waaronder die van de groei van de sociale woningvoorraad en de verkoop van corporatiewoningen. Dat laatste blijft mogelijk, maar alleen als er 'evident meer voor worden teruggebouwd'. Corporaties worden aangemoedigd meer in te zetten op toevoegen van middenhuurwoningen. En het nieuwe college wil ook met de corporaties opnieuw in gesprek over woningdelen. De meeste corporaties zijn namelijk gestopt met 'friends-contracten' na invoering van strengere regels.
Minder regels, meer samenwerken
Het versnellen en versimpelen van stedelijke ontwikkeling heeft prioriteit. Het nieuwe college wil daarom naast samenwerkingsafspraken met corporaties ook samenwerkingsafspraken met institutionele beleggers en grote ontwikkelaars. Ook komt er een Versnellingstafel Woningbouw en wil men de processen voor de grondwaardebepaling versimpelen, bijvoorbeeld door een vaste grondprijs voor middenhuur. De parkeernorm kan bij nieuwbouw verder omlaag als er deelmobiliteit aanwezig is. Bij sloop-nieuwbouw mogen zittende bewoners hun parkeervergunningen houden.
Opmerkelijk is dat men wil breken met de "Amsterdamse werkwijze" om bouwprocessen te compliceren door bijvoorbeeld nieuwe eisen en wensen toe te voegen aan lopende processen en te willen optimaliseren boven "basale eisen van kwaliteit". Zo worden de BENG+ eisen geschrapt, overigens vooruitlopend op het verbod van de Rijksoverheid zelf om additionele duurzaamheidseisen te stellen. Een en ander is niet los te zien van de beoogde structurele bezuiniging op het ProjectManagementBureau/Ingenieursbureau vanaf 2026.
Meer flexwoningen
Het nieuwe college kijkt positiever naar de bouw van flexwoningen. De gemeente was daar de laatste jaren terughoudend in omdat ze naar eigen zeggen de ambtelijke capaciteit liever volledig wilde reserveren voor permanente woningbouw. De nieuwe coalitie wil nu toch meer werk maken van flexbouw, "naar de behoefte van de groep die hier gebruik van gaat maken". De gebouwde flexwoningen tellen niet mee voor de bouwproductiecijfers, maar worden apart gepresenteerd.
Voorrang en meer zekerheden bij sloop
Op sloop-nieuwbouw rust geen taboe, als dit leidt tot verbetering van de woonsituatie voor mensen, het toevoegen van extra woningen, en/of duurzaamheidswinst geeft. Bewoners van gesloopte woningen krijgen een terugkeergarantie in de buurt, waarbij - en dat is wel nieuw - thuiswonende kinderen boven de 18 jaar worden meegerekend bij het gezin. De woonlasten moeten bij terugkeer hetzelfde blijven voor een woning van dezelfde grootte.
Bij nieuwbouwprojecten in Nieuw-West, Zuidoost en Noord probeert de gemeente met alle ontwikkelaars af te spreken dat 25 procent van de woningen met voorrang beschikbaar komt voor mensen uit de buurt, vooral gericht op jongeren en ouderen.
Bestaand beleid continueren
Van veel bestaand beleid wordt gezegd dat het wordt doorgezet en wordt verbeterd. Dat gaat bijvoorbeeld op voor het stimuleren van wooncoöperaties en het stimuleren van doorstroming om woningen vrij te spelen voor gezinnen. Ook blijft de gemeente gericht voor studenten, jongeren en starters bouwen.
Woningdelen: wederom op de schop
En het woningdeelbeleid wordt wederom tegen het licht gehouden: "we bezien hoe we woningdelen met drie personen eenvoudiger kunnen maken." Bijvoorbeeld door knellende voorwaarden te schrappen en te onderzoeken of er gedifferentieerd kan worden met quota. Men wil met name dat woningcorporaties weer ruimte krijgen om friendscontracten aan te bieden in hun vrije sector woningen.
Voorrang maatschappelijke beroepen
Ook de voorrangsregelingen voor maatschappelijke beroepen blijven bestaan en worden liefst uitgebreid. Het college wil hierover afspraken maken met corporaties en institutionele beleggers. Nu alleen voor huurwoningen maar "zodra dit kan" ook voor koopwoningen. Men wil sowieso opnieuw kijken naar sociale koop, maatschappelijk gebonden eigendom en andere financieringsvormen. Nieuwe landelijke wetgeving maakt dit binnenkort eenvoudiger.
Masterplannen
Naast de Masterplannen voor Zuidoost en Nieuw-West komt er ook een Aanpak Noord (de term Masterplan wordt vermeden). Het college verbindt zich aan langjarige investeringen in deze stadsdelen. De invulling en uitvoering van deze plannen zou primair in handen komen te liggen van bewoners, lokale ondernemers en betrokken maatschappelijke organisaties. Hiervoor zou 60 miljoen beschikbaar zijn.
Meer nadruk op isoleren, minder op gasvrij maken
Er komt grootschalig isolatie-offensief, samen met woningbouwcorporaties en het Rijk. Daarvoor is 32 miljoen vrijgemaakt. De focus komt op woningen met een slecht energielabel in wijken die dat het hardst nodig hebben. Ook de FIX-brigade wordt uitgebreid om meer Amsterdammers te helpen met energiebesparingsmaatregelen. Ferme doelstellingen met bijbehorende budgetten om buurten helemaal van het gas te halen ontbreken daarentegen. Hier is duidelijk sprake van een koerswijziging. Het inzicht is ingedaald dat het gasverbruik en de CO2-uitstoot sneller kan worden verminderd met isolatie dan via het wijk voor wijk van het gas halen. Hoe het nu verder gaat met de financiering van de energietransitie blijft nog even gissen.
Andere ideeën uit het akkoord: onderzoek naar oprichting van een Energiebank (ten behoeve van bewoners met energiearmoede) en een Groene Daken-fonds.
Erfpacht
Het college gaat niets fundamenteels wijzigen aan de erfpacht. Het nieuwe college bevestigt nog eens dat de eerder onder druk van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) gedane toegezegde 'spijtoptantenregeling' inderdaad door gaat. Erfpachters kunnen alsnog gebruik maken van de korting die vóór 8 januari 2020 gold. Er komt een externe adviescommissie die voorgenomen erfpacht beleids- en rekenwijzigingen beoordeelt. Invoering van een onafhankelijke geschillencommissie is nog onderwerp van onderzoek.
 Reinier van Dantzig (D66) wordt verantwoordelijkheid voor de woningproductie. In zijn portefeuille zit Woningbouw, Grond en Ontwikkeling, Ruimtelijke Ordening. Van Dantzig was in de vorige periode raadslid. |
 Zita Pels (GroenLinks) wordt de wethouder Volkshuisvesting en daarmee verantwoordelijk voor het woonbeleid. Haar andere portefeuilles zijn Duurzaamheid en Circulaire economie, Dierenwelzijn, Voedsel en Afval en Reiniging. Pels was gedeputeerde voor GroenLinks in Noord-Holland. |