Er zijn meer woningen nodig om de woningnood te bestrijden. Zeker. Maar er wordt al jaren veel gebouwd in de regio Amsterdam. Alleen blijft de hoofdstad ook als een magneet mensen aantrekken. Het inwonertal van de hoofdstad neemt daardoor jaarlijks gemiddeld met ruim negenduizend mensen toe.
Woningzoekenden zullen het nauwelijks merken, maar de Metropoolregio Amsterdam (MRA) krijgt er jaarlijks bijna 14.000 woningen bij; het saldo van nieuwbouw, transformatie, sloop en andere mutaties. Bij de enkele jaren terug afgesproken bouwdoelstellingen kan dan ook een vinkje. Bijna de helft van de bouwproductie werd in de periode 2018-2022 (gemiddeld 6.500 per jaar) in de hoofdstad zelf gerealiseerd. En voor 2023 en wellicht 2024 ziet er het ook nog goed uit, gezien de aantallen die Amsterdam in 2021 en 2022 in aanbouw nam: respectievelijk 7.410 en 8.401 woningen. In de laatste 9 jaar zijn er maar liefst ruim 63.000 woningen in aanbouw genomen in de hoofdstad.
In de regio worden na Amsterdam de meeste woningen in Almere gebouwd. De bouwproductie ligt in deze groeigemeente de afgelopen jaren gemiddeld rond de 1.500 woningen en blijft daarmee nog beduidend achter bij de gemeentelijke doelstelling voor dit decennium (gemiddeld 2.225 per jaar). In Lelystad, die andere polderstad met veel ruimte, neemt de bouwproductie sinds 2020 weer duidelijk toe, maar daar gaat het om veel lagere aantallen, vorig jaar 474 woningen. Westelijk van Amsterdam draagt Haarlemmermeer het meeste bij aan de woningbouw, al zakte de productie in 2022 (tijdelijk?) naar 774 woningen. De piekperiode in Diemen is na de bouwhausse op Holland Park duidelijk voorbij: van 1.218 woningen in 2019 naar 141 vorig jaar.
Minder bouwvergunningen
Half maart sloot minister De Jonge met de provincies Noord-Holland en Flevoland en gemeenten een regionale 'woondeal' af met zeer ambitieuze productiedoelen voor 'betaalbare woningen. Maar de bange vraag is of de huidige hoge productie wel is vol te houden. De voortekenen zijn niet gunstig. Het aantal verleende bouwvergunningen zakte behoorlijk gaandeweg 2022. Uiteindelijk lag het aantal vergunde nieuwbouwwoningen vorig jaar landelijk 16 procent lager dan in 2021. Toen werd met bijna 76.000 vergunde woningen het hoogste aantal in jaren bereikt.
Net nu een gedreven minister op allerlei manieren inzet op versnelling van de bouwproductie, zit veel tegen: stikstof, stijgende prijzen, hogere rente, onzekere geopolitieke omstandigheden. Grote beleggers maken een terugtrekkende beweging; nieuwbouwkopers laten het afweten. Projecten vallen daardoor stil of ondervinden vertraging. Neem Park Valley in Diemen, het vervolg op Holland Park, een project van 706 woningen, waarvan 212 sociale huur, 170 middeldure huur en de rest koop. De verkoop viel ineens stil in fase 2. Van de 75 appartementen, is slechts 13 procent verkocht. De weinige voorlopige contracten zijn ontbonden en ontwikkelaars BPD en Dura Vermeer werken aan een plan B: de bouw van de geplande huurwoningen naar voren halen.
Deze ontwikkeling is exemplarisch: het aantal bouwvergunningen voor koopwoningen daalde in 2022 met 31 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Zo beschouwd is het nog een geluk dat in Amsterdam en omgeving heel veel huurwoningen in de programma's zitten. In onzekere tijden sneuvelt de nieuwbouw koop steevast als eerste.
|
Afgaande op de bouwvergunningen krijgt de landelijke woningproductie op termijn een knauw. Er werd voor bijna 34.000 koopwoningen een vergunning afgegeven, dat is een daling van 31 procent ten opzichte van 2021 en het laagste aantal sinds 2019. Maar het aantal vergunde huurwoningen nam juist toe, met 9 procent ten opzichte van 2021. Per gemeente zijn de jaarlijkse fluctuaties groot en niet per se een betrouwbare indicator. Maar het lijkt geen goed nieuws dat het aantal vergunde woningen in Almere en Amsterdam - de grootste bouwers in de regio - beide met zo'n 19 procent daalden. Image
|
|
In de MRA monitort helaas alleen Amsterdam de bouwstart van projecten. Dat geeft een goede indicatie wat er aan zit te komen. En dat is nogal wat: in 2021 is in de hoofdstad de bouw van 7.410 woningen gestart, in 2022 van maar liefst 8.401 woningen. In de laatste 9 jaar zijn er ruim 63.000 woningen in aanbouw genomen in de hoofdstad. Image
|
|
De Metropoolregio Amsterdam krijgt er sinds 2018 jaarlijks zo'n 14.000 woningen bij, het het saldo van nieuwbouw, transformatie, sloop en andere mutaties. Image
Per staaf jaartotaal van voorafgaande vier kwartalen. De categorie 'Overige toevoegingen' betreft o.a. woningen die via transformatie ontstaan. In de rode lijn ('saldo voorraad') zijn alle mutaties, waaronder sloop verwerkt. |
|
De woningbouw in Amsterdam houdt bijna gelijke tred met de snelle groei van de bevolking: in een verhouding 1 op 2. De gemiddelde woningbezetting blijft daardoor redelijk constant bewegen tussen de 1,93 en 1,97 bewoner per woning. Gemiddeld groeit de bevolking van Amsterdam met zo'n 9.000 à 10.000 inwoners per jaar, als we de annexatie van Weesp in 2022 buiten beschouwing laten. Ook het coronajaar 2020 wijkt sterk af. Image
|
Bron: CBS/bewerking NUL20. N.B: de toename in 2022 is inclusief Weesp! ◉