Het energieverbruik in de Amsterdamse woningvoorraad is verantwoordelijk voor zo’n 30 procent van de CO2-uitstoot in de stad.  Jan Heijns, beleidsmedewerker Ruimte en Klimaat van het Milieucentrum Amsterdam, benadrukte op de conferentie Amsterdam Winterklaar nog maar eens welke impact de aanpak van de woningvoorraad kan hebben op het totale Amsterdamse klimaatbeleid. En voor wie geen boodschap heeft aan de broeikastheorie is er ook nog een aards financieel argument om de energieconsumptie te verminderen: de energiekosten nemen een steeds groter aandeel in van de woonlasten.
Nu was er onder de aanwezige bewoners, politici, adviseurs en corporatiemedewerkers niemand die nog overtuigd hoefde te worden van de noodzaak van energiebesparing. Zowel gemeente als woningcorporaties hebben al geruime tijd terug milieubesparende ambities vastgesteld. Maar in welke mate die gerealiseerd worden? Die vraag blijkt nog niet zo eenvoudig te beantwoorden.
Volgens Jeroen van der Veer,  coördinator van het energienetwerk van de AFWC, geven de subsidieaanvragen die de corporaties bij de gemeente indienen nog het beste beeld van de vorderingen. Als een woning er twee labelstappen – we hebben het over energielabels - op vooruit gaat, dan levert dat een premie op.
Maar dat beeld is niet compleet, simpelweg doordat nog lang niet alle woningen van een energielabel zijn voorzien.

Betondorp

De labelsubsidie lijkt zijn werk te doen. Volgens Paul Tuijp, milieucoördinator van Ymere, zijn de woningcorporaties echte ‘labeljagers’ geworden. Hij noemt het voorbeeld van Betondorp. Nu daar de daken vanwege de brandveiligheid vernieuwd moeten worden, wilde de corporatie meteen energiebesparende maatregelen nemen. Men hoopte onder andere met het aanbrengen van zonneboilers een paar labelstappen te kunnen maken. Maar volgens Tuijp gaat dat niet door omdat de daken dat niet aankunnen. “Met een flink pak sneeuw zou dat te gevaarlijk zijn.” Ymere onderzoekt nu welke milieumaatregelen wel mogelijk zijn.
Energiebesparende maatregelen zijn veelal onderdeel van een bredere aanpak van een complex of buurt. In Betondorp zijn bewoners bang dat de Donner-punten, de extra punten voor een beter energielabel én het voornemen van Ymere om een deel van de woningen te verkopen ertoe zullen leiden dat de sociale woningvoorraad snel zal slinken. In een dergelijke gevoelige context kan het belang van energiebesparing gemakkelijk op de achtergrond raken.
Vanwege de crisis moeten de corporaties scherpe keuzes maken. Zij kiezen er daarom voor vooral tijdens grote renovaties stevige milieumaatregelen te nemen. Tamira Combrink, gemeenteraadslid voor GroenLinks, zou graag zien dat corporaties ook ruimte geven aan bewoners die graag in duurzamere woningen willen wonen. Combrink: “Je hoort van corporaties vaak alleen maar het argument dat bewoners niet mee willen werken. Leg meer nadruk op bewonersinitiatief.”
Volgens Combrink zijn er genoeg huurders in de stad die bereid zijn om met de eigenaren in overleg te gaan over de totale woonlasten. Over het algemeen betekent dat dat de huurders in ruil voor energiebeparende maatregelen een hogere huur betalen dan voorheen.  Uitgangspunt is veelal dat de totale woonlasten niet stijgen. Maar er zijn uitzonderingen, zoals in het geval van een woningblok van de Alliantie in de Saenredamstraat. Daar betalen de bewoners meer dan hun energievoordeel maar doen zij dat op eigen initiatief. In een ander project van dezelfde corporatie, een woningbouwcomplex in de sociale huur op Oostenburg, zijn de bewoners eveneens meer gaan betalen, vanwege een geriefsverbetering, maar ook vanwege energiebesparing. Na de renovatie blijkt voor een deel van de huurders de energierekening toch tegen te vallen. Niet omdat de bewoners ineens hun verwarming vaker aan hebben staan, maar omdat de cv-installaties op zolder zijn geplaatst. Het transport van het warme water naar de benedenwoningen leidt tot veel energieverlies.  De Alliantie bekijkt momenteel samen met de bewoners hoe dat probleem verholpen kan worden.