Samenvatting:

• Over het algemeen is het Nederlandse drinkwater van hoge kwaliteit.
• In water dat door loden leidingen stroomt kunnen looddeeltjes vrijkomen.
• Lood is ongezond, vooral voor jonge kinderen. Het kan bij kinderen bij langdurige inname het leervermogen schaden. De grenswaarde is nu 10 microgram per liter drinkwater. Maar de Gezondheidsraad adviseert daar 5 microgram van te maken.  
• In het hoofdleidingennet van Waternet is overal het lood vervangen.
• Sinds 1960 is het gebruik van lood in nieuwbouw verboden.
• In de zomer van 2019 ontdekte een bewoner in Noord te hoge concentraties lood in het drinkwater.
• In de tuindorpen Buiksloot en Nieuwendom blijken nog gemeenschappelijke loden waterleidingen onder de huizen te liggen. Het gaat om honderden woningen van Ymere of voormalige woningen van Ymere.
• De corporatie is eind december 2019 na uitvoerig onderzoek gestart met het vervangen van die leidingen. Ymere noemt het een 'mega-operatie',  vooral omdat de leidingen onder de vloeren liggen.  
• Ook elders in de stad en elders zijn binnenleidingen in de woningen nog (gedeeltelijk) van lood. Uit tal van metingen blijkt dat de loodconcentraties soms veel te hoog zijn, met uitschieters boven de 100 microgram.
• Verhuurders zijn na een verzoek van bewoners verplicht loden leidingen te vervangen. Stichting !WOON kan bewoners bijstaan bij de procedures. De gemeente onderzoekt of handhaving op grond van de zorgplicht mogelijk is en pleit ondertussen voor aanpassing landelijke regelgeving.
• Zowel kantonrechter als huurcommissie besluiten dat huurders recht hebben op huurkorting als er een te hoge concentratie lood in het drinkwater zit.
• Het coronavirus vertraagt de loodsaneringsoperatie. Vanwege besmettingsgevaar liggen saneringen en andere werkzaamheden aan bewoonde corporatiepanden grotendeels stil. Ook bemonsteringen van lood in het drinkwater vinden een tijd niet plaats. In maart 2021 meldt NUL20 dat Ymere dan nog 2.000 woningen heeft te gaan.
• De gemeente Amsterdam besluit in april 2021 via huisbezoeken actief te gaan speuren naar loden waterleidingen. De gemeente gaat samen met Stichting !Woon in eerste instantie 2.400 woningen in twaalf woonblokken in de stadsdelen Oost en Zuid controleren.

Waar het allemaal begon....

Ymere is begin januari in Amsterdam-Noord gestart met de 'Operatie Lood Eruit'. Daarbij worden in honderden woningen in de tuindorpen Buiksloot en Nieuwendam oude loden waterleidingen vervangen. Maar veel buurtbewoners zullen nog vele maanden naar de 'dorpspomp' moeten lopen voor veilig drinkwater. De loodproblematiek speelt sinds een buurtbewoner afgelopen zomer ontdekte dat er teveel looddeeltjes in het drinkwater zaten. Ook elders in de stad en in het land kunnen in oudere woningen nog loden leidingen in gebruik zijn.

Nadat Ymere overtuigd was geraakt van de ernst van de situatie is de corporatie de afgelopen maanden een uitgebreid onderzoek gestart. Bijna 6.400 woningen zijn onderzocht, het kraanwater is op honderden plaatsen getest, loden leidingen zijn opgespoord en in december zijn enkele proefprojecten gedaan. Complicerend is dat loden hoofdleidingen onder de huizenblokken doorlopen in plaats van in de straat. Dat is de reden dat Waternet de leidingen niet eerder heeft vervangen. Vanaf nu start de 'mega-operatie' om in de honderden woningen zo snel mogelijk de loden leidingen te vervangen. 

Ook alle andere corporaties startten programma's om lood te verwijderen.

Generaties zijn opgegroeid met loden waterleidingen, maar al lang is bekend dat lood in drinkwater ongezond is, met name voor jonge kinderen. Ook zwangere vrouwen wordt afgeraden kraanwater te drinken in woningen met loden leidingen. In een recent advies stelt de Gezondheidsraad voor de toegestane concentratie van lood te verlagen van 10 naar 5 microgram per liter. In Amsterdamse woningen zijn wel concentraties boven de 100 microgram gemeten.

Sinds 1960 is het verboden nieuwe loden waterleidingen aan te leggen.  Waternet en PWN hebben sindsdien in Amsterdam-Amstelland alle loden aansluitleidingen vervangen. Maar in woningen kunnen nog wel loden binnenleidingen liggen. Het vervangen daarvan is de verantwoordelijkheid van de huiseigenaar. In de regio Amsterdam staat de stichting !WOON bewoners bij als eigenaren niet reageren om verzoeken om loden leidingen te vervangen. Zij zorgen dan onder andere voor een meetrapport.

Regelmatig blijken dan de concentraties te hoog of zelfs veel te hoog. Loden leidingen kunnen nog voorkomen in alle huizen die zijn gebouwd voor 1960.

ARTIKELEN OVER LOOD IN DRINKWATER:

HIER vind je een volledig overzicht van alle NUL20-artikelen over lood in het drinkwater
_____

Amsterdam controleert 2.400 woningen op loden waterleidingen (NUL20, 30 april 2021)

Rechter hanteert al toekomstige strengere loodnorm in zaak tegen Ymere (NUL20, 05 maart 2021)

Filters kunnen tijdelijke oplossing zijn om loodgehalte in drinkwater terug te brengen (NUL20, 24 maart 2020)
Resultaten van internationale studies laten zien dat er op de markt filters beschikbaar zijn die effectief lood kunnen verwijderen, aldus KWR. Maar het onderzoeksinstituur durft niet zover te gaan om ze te adviseren. Dan moet eerst in de Nederlandse situatie onderzoek gedaan.

Een filter bij te veel lood in het water: hooguit een tijdelijke oplossing (Parool, 24 maart 2020)
Filtersystemen kunnen een oplossing bieden als er te veel lood in het drinkwater zit, blijkt uit onderzoek. Maar het vervangen van de leidingen blijft het beste.

Lood in water bij 14 Amsterdamse scholen en 56 wooncomplexen (Parool, 28 februari 2020)
Dat schrijft wethouder Laurens Ivens (Wonen) in een brief aan de gemeenteraad. Verder is op drie scholen voor voortgezet onderwijs te veel lood in het water gevonden.

Waternet test openbare tappunten in Noord op lood (Parool, 7 februari 2020)
Naast de reguliere metingen gaat Waternet ook de openbare tappunten in Noord testen op loodwaarde.

Weer meer loden leidingen ontdekt: ook in Zuid en Centrum (Parool, 31 januari 2020)
Het Parool meldt dat er opnieuw oude loden drinkwaterleidingen zijn gevonden. Naast Noord en Oost zijn nu ook woningen in Zuid en het centrum opgedoken als gezondheidsrisico.

Vervangen loden leidingen vertraagd, filters mogelijk tussenoplossing (Parool, 23 maart 2020)
Filtersystemen kunnen mogelijk tijdelijk een oplossing bieden als er te veel lood in het drinkwater zit. Dat is een welkome conclusie, want het vervangen van loden leidingen loopt vertraging op door het coronavirus.

Ook maatregelen Rotterdam en Utrecht tegen loden leidingen (NOS, 24-01-2020)
Utrecht en Rotterdam gaan op grote schaal gemeentelijke gebouwen controleren op de aanwezigheid van loden waterleidingen. Dat zeggen de gemeenten tegen de NOS. Utrecht start met een controle van alle basisscholen en kinderdagverblijven die voor 1960 zijn gebouwd. Rotterdam gaat niet alleen panden waar veel kinderen komen inventariseren, maar alle gebouwen die onder het beheer van de gemeente vallen.

Bewoners Kramatweg eisen gezonde woningen (Parool, 15-01-2020)
Bewoners van woningen aan de Kramatweg in Oost eisen van verhuurmakelaar Rappange dat de loden leidingen in hun woningen binnen een maand worden vervangen.

Gemeente: 'Die loden waterleidingen moeten eruit,overal' (Parool, 21-01-2020)
Het stadsbestuur licht actieplan toe om overal loden waterleidingen te vervangen. Aan het woord komen de wethouders Ivens en Kukenheim.

De Key verwijdert loden leidingen complex Columbusplein (NUL20, 21-01-2020)
De meeste loden leidingen werden lang geleden vervangen maar restanten zijn hier aangetroffen onder een tiental bedrijfsruimtes en woningen. De Key. “We doen er alles aan om loden waterleidingen in het complex zo snel mogelijk te vervangen.”

Bewoners bezorgd nadat hertesten veel meer lood aantonen (AT5 12-01-2020)
Reportage van AT5 waar bewoners in Amsterdam Noord aan het woord komen die zelf hun kraanwater hebben laten hertesten.

16 vragen over de loodkwestie: waar zit het en wat doet het? (Parool, 11-01-2020)
Het begon met bezorgdheid in de tuindorpen in Noord, en groeide de afgelopen maanden uit tot een stadsbrede onrust over lood in het drinkwater. De loodkwestie in zestien vragen.

Advocaat wil verhuurders dwingen loden leidingen te vervangen (Parool, 10-01-2020)
Advocaat Boris den Hartog wil verhuurders die weigeren loden drinkwaterleidingen te vervangen in huizen hiertoe gaan dwingen middels rechtszaken.

'Operatie Lood Eruit' is gestart, kraanwater in honderden woningen voldoet niet aan normen (NUL20, 10-01-2020)

Lood in het drinkwater: de dorpspomp is terug in Amsterdam-Noord (Volkskrant, 09-01-2020)
In Amsterdam-Noord begint de ‘Operatie lood eruit’. In vele honderden huizen zit te veel lood in het kraanwater. Het gevolg van oude leidingen. En dat is vooral voor kleine kinderen heel ongezond. 

Vervangen van loden waterleidingen is een probleem (Parool, 09-01-2020)
Dit Parool-artikel laat zien waarom de loden waterleidingen onder honderden woningen in Noord niet makkelijk te vervangen zijn. Ymere-manager Pettersson: ‘Er zit geen enkele structuur in, dat maakt het ingewikkeld.’

Ymere vervangt loden waterleidingen in Amsterdam-Noord (NUL20 16-12-2019)

MEER INFORMATIE:

GGD: meest gestelde vragen over gezondheid en loden waterleidingen
Informatie voor specifiek de bewoners in de tuindorpen en algemene informatie over lood in drinkwater.

Stichting !WOON: lood in je drinkwater? Doe er wat aan
Veel praktische informatie over de te nemen stappen bij het herkennen, onderzoeken en laten verwijderen van loden waterleidingen. Stichting !WOON kan huurders ondersteunen bij alle procedures.

Aanpak door de Amsterdamse woningcorporaties
De AWC schetst kort de algemene aanpak door de Amsterdamse corporaties. Met een vraag/antwoord-bijlage.

Gezondheidsraad: loodiname via kraanwater (november 2019)
Lood in kraanwater komt vooral voor bij oude huizen met loden binnenleidingen. Groepen die risico’s lopen zijn zuigelingen die flesvoeding krijgen, jonge kinderen en zwangere vrouwen (vanwege het ongeboren kind). Hoge blootstelling aan lood kan bij deze kinderen leiden tot een lager IQ. De Gezondheidsraad adviseert in de eerste plaats om de resterende loden leidingen in oude huizen te saneren. In afwachting daarvan beveelt de raad aan flessenwater te gebruiken voor de risicogroepen.