Ouderen die zwaar leunen op mantelzorg moeten in de toekomst makkelijker kunnen verhuizen naar een woning in de gemeente waar hun zorgverlener woont. Gemeenten mogen deze groep niet langer urgentie onthouden, bijvoorbeeld omdat zij geen economische of maatschappelijke binding hebben met de gewenste woonplaats. Dat is onderdeel van de door minister Hugo de Jonge aangekondigde landelijke stroomlijning van urgentieregelingen.
Versterking van de positie van ouderen past volgens minister De Jonge bij hun wens om zo lang mogelijk zelfstandig te zijn en regie te houden op hun eigen leven. Mantelzorg gaat daarbij een steeds grotere rol vervullen. Ook nu al komen mantelzorgers en mantelzorgontvangers wettelijk in aanmerking voor urgentie, maar in de praktijk krijgen zij niet overal dezelfde kansen.
“De huidige keuzevrijheid van gemeente leidt ertoe dat diverse groepen in de ene gemeente wel aanspraak kunnen maken op een urgentieverklaring, maar in andere gemeenten niet. Dit leidt tot ongelijke behandeling”, aldus de toelichting op de wet Versterking regie volkshuisvesting. Ook kent de helft van de gemeenten nog geen urgentieregeling. Vaak zijn er wel plaatselijke afspraken met corporaties, maar niet zelden zijn die onduidelijk. Dat leidt volgens de minister tot een ongewenste ‘lappendeken aan kansen’.
Voortaan geldt in elke gemeente dezelfde regeling voor dezelfde categorieën. Naast mantelzorgers en mantelzorgontvangers zijn dat ernstig zieken, slachtoffers van huiselijk gemeld, slachtoffers van mensenhandel en mensen die uitstromen uit maatschappelijke opvang, vormen van beschermd wonen, de GGZ, instellingen voor jeugdhulp en ex-gedetineerden. De Jonge voegt één specifieke groep toe: prostituees die deelnemen aan een uitstapprogramma komen voortaan ook in aanmerking voor urgentie. Bovendien geldt voor deze specifieke groep, evenals voor slachtoffers voor huiselijk geweld, dat een te hoog inkomen geen reden is om urgentie te weigeren. Statushouders ontbreken. De toewijzing van huurwoningen aan die groep is elders geregeld.
Verder streeft de regering naar een betere verdeling van urgente woningzoekende over gemeenten. Nu kennen steden met veel opvangvoorzieningen voor daklozen, penitentiaire inrichtingen, forensische klinieken en psychiatrische ziekenhuizen bovenmatig veel urgentieverzoeken. Gemeenten krijgen de verplichting om regionale afspraken te maken over een eerlijke verdeling van urgent woningzoekenden. Provincies delen daarvoor de regio’s in.