Elke Nederlandse gemeente moet voor een woningvoorraad gaan zorgen met 30 procent sociale huur. Dat staat in de woningmarktplannen van minister Hugo de Jonge. Die doelstelling lijkt voor veel gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam een zware klus. Dertien van de dertig MRA-gemeenten zitten nu al onder de 30 procent. Dankzij de grote aantallen sociale huurwoningen in Amsterdam, Zaandam en de regio IJmond zit de MRA als geheel wel op 37 procent.
Minister De Jonge wil dat alle gemeenten meehelpen bij het oplossen van het woningtekort voor groepen als ouderen, studenten, statushouders en dak- en thuislozen. Het aandeel sociale huur per gemeente moet daartoe naar 30 procent. Trouw meldde vorige week dat tweederde van de Nederlandse gemeenten daar nu niet aan voldoet; één op de zeven blijft zelfs onder de 20 procent steken. Dat geldt in de Metropoolregio Amsterdam voor Laren, Blaricum, Edam-Volendam en Bloemendaal zo blijkt uit een NUL20-analyse van het recente WiMRA-onderzoek. Het gold ook voor De Beemster, maar die gemeente is inmiddels opgegaan in Purmerend.
Het wordt een zware zo niet onmogelijke klus voor gemeenten om dat aandeel via nieuwbouwprogramma's op te krikken tot 30 procent. Als ze daartoe al bereid zouden zijn, wat in het verleden vaak niet het geval was. Het betekent niet minder dan een forse trendbreuk in de nieuwbouwprogrammering van veel gemeenten.
Daarbij verdwijnen er de komende jaren ook nog flinke aantallen particuliere huurwoningen uit de sociale voorraad, omdat die bij mutatie naar de vrije sector kunnen worden getild. In Amsterdam bestaat bijvoorbeeld nog 11 van de 48 procent sociale huur uit particulier bezit. Ook Diemen heeft relatief veel particuliere sociale huur (9%). Het percentage sociale huur is de afgelopen vier jaar in de MRA verder gedaald, zo blijkt uit het WiMRA-onderzoek, terwijl de doelgroep groeide.
De Jonge wil de bouw van meer sociale huur verhogen door strenge prestatieafspraken met gemeenten en corporaties. Dat kan nu het kabinet de verhuurderheffing afschaft. Maar een ander kabinetsplan is daarmee tegenstrijdig: het invoeren van een 'right to buy' voor sociale huurders van grondgebonden woningen. De corporaties verkochten overigens ook zonder dat kooprecht de afgelopen decennia tienduizenden woningen.
De corporatiekoepel Aedes maakt zich ondertussen sterk voor een percentage van 30 procent 'echte' sociale huurwoningen bij elk nieuwbouwproject; corporatiewoningen dus. Want alleen corporaties huisvesten kwetsbare doelgroepen en hanteren passende huren. Aedesvoorzitter Martin van Rijn sprak de VNG vorige week aan om gemeenten op die koers te zetten. Gemeenten moeten volgens Van Rijn daartoe ook sneller locaties aanwijzen en procedures inkorten.